Γράφει ο Κωνσταντίνος Μουστακίδης, Κτηνίατρος ΑΠΘ
Οι οργανισμοί που διατηρούν σταθερή τη θερμοκρασία του σώματός τους, όπως είναι ο σκύλος, αλλά και ο άνθρωπος (ομοιόθερμοι), επιτυγχάνουν την καλύτερη λειτουργία τους μέσα σε συγκεκριμένα όρια θερμοκρασίας.
Για τον σκύλο πχ τα όρια αυτά βρίσκονται μεταξύ 37,9 έως 39,9oC.
Για να επιτευχθεί αυτή η ισορροπία, θα πρέπει συνεχώς να εξασφαλίζεται η αποβολή θερμότητας από το σώμα, αν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος τείνει να είναι πολύ υψηλότερη και αντίστοιχα να περιορίζεται η αποβολή θερμότητας, όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος πέφτει σε χαμηλά επίπεδα.
Όταν η εξωτερική θερμοκρασία ανέβει τόσο, ώστε ο οργανισμός του σκύλου να μην μπορεί να διαχειριστεί την επαρκή αποβλή θερμότητας από το σώμα, με αποτέλεσμα την άνοδο της θερμοκρασίας του, τότε μιλούμε για “υπερθερμία”. Όταν η υπερθερμία οδηγήσει σε εμφάνιση συμπτωμάτων, έχουμε το φαινόμενο της “θερμοπληξίας”, που, όχι σπάνια, μπορεί να επιφέρει ακόμη και τον θάνατο του ζώου.
ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ-ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΙ ΣΚΥΛΟΙ
Είναι γνωστό ότι ο σκύλος αποβάλλει θερμότητα κυρίως με την γρήγορη αναπνοή (ταχύπνοια), μέσω της ψύξης που επιτυγχάνεται με την εξάτμιση των υδρατμών του εισπνεόμενου-εκπνεόμενου αέρα, κατά την επαφή τους με τοιχώματα των αεροφόρων οδών (ρινικές κοιλότητες, τραχεία κλπ). Ιδιαίτερα αυξημένη θερμοκρασία περιβάλλοντος, αλλά και υψηλή σχετική υγρασία, δυσχεραίνουν την πτώση της θερμοκρασίας του σώματος με την εξάτμιση των υδρατμών της αναπνοής.
Πιο ευαίσθητοι στην εκδήλωση συμπτωμάτων θερμοπληξίας είναι σκύλοι που ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες:
-Ηλικιωμένοι. Εύλογα, σκυλιά με επιβαρυμένες τις ζωτικές τους λειτουργίες αντέχουν λιγότερο σε δυσμενείς συνθήκες περιβάλλοντος.
-Κουτάβια. Λόγω κυρίως του πιο έντονου ρυθμού του μεταβολσμού τους (ταχυκαρδία, ταχύπνοια), είναι περισσότερο ευαισθητα στην αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος.
-Άρρωστοι σκύλοι. Επιβαρυμένη η δυνατότητα εκδήλωσης αντισταθμιστικών μηχανισμών, είτε λόγω ανεπάρκειας συστημάτων του οργανισμού τους (αναπνευστικό, κυκλοφορικό κλπ), είτε λόγω λήψης φαρμάκων που επηρεάζουν τις φυσιολογικές τους λειτουργίες.
-Παχύσαρκοι.
-Σκύλοι σκούρου χρώματος. Ως γνωστόν τα σκούρα χρώματα απορροφούν ευκολότερα τη θερμότητα.
-Σκύλοι με χοντρό και πυκνό τρίχωμα. Σχετικά με την ποιότητα του τριχώματος, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, όσο τουλάχιστον φαίνονται. Σκύλοι που έχουν και δεύτερο στρώμα τριχών (υπομανδύα) επιτυγχάνουν καλύτερη θερμομόνωση και έτσι αντέχουν καλύτερα στη ζέστη (Husky,Samoyed κα). Σκύλοι που δεν διαθέτουν υπομανδύα, καλό είναι να κουρεύονται, αλλά όχι τελείως, καθώς ένα λεπτό στρώμα τριχών θα τους προστατέψει από τις δυσάρεστες συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας.
-Σκύλοι βραχυκεφαλικών φυλών (Boxer, Pug κλπ). Το περιορισμένο μήκος της αναπνευστικής οδού δεν προσφέρεται για επαρκή ψύξη. Επιπρόσθετα, η ταχύπνοια με αέρα ανεπαρκώς “φιλτραρισμένο”, λόγω αυτού του περιορισμένου μήκους, οδηγεί σε περαιτέρω καταπόνηση του αναπνευστικού συστήματος.
-Σκύλοι που εμφανίζουν ιδιοπαθή ευαισθησία. Σκύλοι συνήθως καθαρόαιμοι και μάλιστα υψηλής ποιότητας γενεολογίας, σκύλοι νευρικής ιδιοσυγκρασίας, εμφανίζουν προδιάθεση ευαισθησίας κυρίως λόγω του εγγενούς αυξημένου ρυθμού των ζωτικών τους λειτουργιών.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
-Ταχύπνοια. Αρχίζει ως μηχανισμός εξισορρόπισης της επερχόμενης αύξησης της θερμοκρασίας και καταλήγει αγωνιώδης, κοπιώδης, συνοδευόμενη από χαρακτηριστικό ρόγχο.
-Η γλώσσα γίνεται έντονα κόκκινη, ενώ τα ούλα μπορεί να εμφανιστούν ως έντονα κόκκινα ή ωχρά.
-Έντονη σιελόρροια με έξοδο άφθονου, παχύρευστου σάλιου.
-Κατάπτωση, αδυναμία έγερσης, που καταλήγουν και σε απώλεια συνείδησης.
-Νευρικά συμπτώματα με σπασμούς.
-Διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Αγγεία που βρίσκονται κάτω από το δέρμα διαγράφονται εντονότερα, με ένα κόκκινο έως μπλε χρώμα. Συχνά έχουμε διαταραχές της πήξης του αίματος και εμφάνιση διάρροιας ή εμέτων με ταυτόχρονη παρουσία αίματος.
-Ακράτεια ούρων.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ
- Οδηγούμε το ζώο σε σκιερό και δροσερό μέρος.
- Επιχειρούμε να “ρίξουμε” τη θερμοκρασία του με δροσερά υγρά επιθέματα (κομπρέσες), με αερισμό και με βρέξιμο του στόματος της κεφαλής και της κοιλιάς ήπια. Η απότομη εμβάπτιση του θερμόπληκτου ζώου σε δεξαμενή νερού, ειδικά εάν αυτό είναι πολύ κρύο, σίγουρα θα επιτείνει το ήδη υπάρχον σοκ.
- Στην περίπτωση που το ζώο κάνει σπασμούς δεν επεμβαίνουμε, απλά φροντίζουμε να απομακρύνουμε επικίνδυνα αντικείμενα πάνω στα οποία θα μπορούσε να χτυπήσει.
Αν συνέλθει καλό είναι να χορηγήσουμε από το στόμα κάτι γλυκό (πχ μέλι), για την αντιμετώπιση της σίγουρης υπογλυκαιμίας που έχει λάβει χώρα.
Είτε είναι ακόμα σε κατάκλιση,είτε δείχνει ότι είναι καλά, η μεταφορά του στον κτηνίατρο είναι ζωτικής σημασίας, για την συνέχιση της αγωγής.
ΠΡΟΛΗΨΗ
- Αποφεύγουμε την άσκοπη ή υπερβολική άσκηση των σκύλων μας, τις ώρες που η θερμοκρασία είναι πολύ ψηλή.
- Προσέχουμε σχολαστικά τις συνθήκες θερμοκρασίας στο αυτοκίνητό μας, εάν πρόκειται να μετακινηθούμε με τον σκύλο μας κατά την θερινή περίοδο. Ποτέ δεν αφήνουμε τον σκύλο στο αυτοκίνητο, έστω και για λίγο.
- Εάν πρέπει να περπατήσουμε με τον σκύλο μας, φροντίζουμε πάντα να έχουμε μαζί μας δροσερό νερό και ένα κατάλληλο μπωλ, έτσι ώστε να μπορέσει να πιεί, εάν διψάσει.
- Προσέχουμε σχολαστικά την ορθή τοποθέτηση του σκυλόσπιτου. Να μην το χτυπάει ο ήλιος καθ’όλη την διάρκεια της ημέρας και να βρίσκεται σε σημείο που δροσίζεται από ρεύματα αέρα.
- Να κουρεύονται οι σκύλοι των φυλών, που το κούρεμα λειτουργεί ανακουφιστικά.
- Ιδιαίτερη προσοχή και επαγρύπνηση σε ζώα υψηλου κινδύνου (Ηλικιωμένα, κουτάβια, άρρωστα κλπ).
ΥΓ.Προσωπικά αντιμετώπισα αρκετές φορές τον εφιάλτη της θερμοπληξίας. Ίσως αντίκρυσα τα δραματικότερα και θλιβερότερα συμπτώματα, τα πιο απεγνωσμένα βλέμματα, τις πιο απέλπιδες μυικές συσπάσεις οργανισμών που πάσχιζαν να κρατηθούν στη ζωή, τα πιο καυτά δάκρυα ανθρώπων που πιότερο από τον πόνο της επικείμενης απώλειας του αγαπημένου τους συντρόφου, βίωναν την ασφυκτική πνιγμονή των ερινύων και των τύψεων για το…λάθος τους. Γιατί σχεδόν πάντα, στις περιπτώσεις περιστατικών θερμοπληξίας, το λάθος είναι…ανθρώπινο.
